Bu bölümde serbest dalış ve sualtı avcılığında çok önemli bir konuyu, palet vurma tekniklerini inceleyeceğiz. Doğru pala ve ayaklık seçimini malzemeler bölümünde görmüştük. Avlandığınız meralara ve çoğunlukla tercih ettiğiniz avlanma tekniğine göre paletleriniz seçtiniz. Onları verimli kullanamıyorsanız işe yaramayacaklardır. Seçiminiz doğru olduğu halde verim alamıyorsanız kullanımda hatalarınız var demektir. Önce en çok yapılan hatalara kısaca bakalım, sonra bu hataların sonuçlarına ve nasıl düzeltileceğine geçeceğiz.

Hatalı palet vurmanın en sık karşılaşılan sonuçları, fizyolojik olarak bacaklarda çabuk yorulmalar ve kramplar, mekanik olarak ise harcanan enerjinin karşılığında olması gereken ivmeye ulaşmamaktır. Kas gücünün palet vurmada önemi vardır ancak bacakların ve vücudun nasıl kullanıldığı kas gücünden önce gelir. Yapılan hataları iki grupta inceleyelim:

-Vücut pozisyonundaki hatalar
-Bacaklardaki hatalar

Dalış esnasında vücudumuzun aldığı pozisyon hidrodinamiği etkiler. Bu yapıdan ne kadar uzaklaşırsak su içinde yol katetmek için daha fazla enerji sarfetmemiz gerekir. Sonuç daha fazla oksijen tüketimidir. Burada bir ayrım yapmak istiyorum. Serbest dalış sporunda istenmeyen bazı pozisyonlar, bizler için kaçınılmazdır. En belirgin örnek, dalış esnasında başımızın aldığı pozisyondur. Sualtı avcısı, sığ suda avlanırken veya aşağı inerken, ileri bakma ihtiyacındadır. Öncelikle av peşindedir, merayı ve dip yapısını görmek ister. Yatacağı yeri ve stratejisini inerken belirleyecektir. Ancak başın ileri doğru kalkık pozisyonu hidrodinamiği bozar.

Serbest dalış yapan sporcuyu bu pozisyonda inmeye iten sadece bir şeye çarpma ve bilinmeyene iniş korkusudur ve giderilmesi psikolojik destekle mümkündür.Bu pozisyon, servikal ve trapezoid kasların devamlı kasılı kalmasına neden olur. Sonuç yine fazla oksijen tüketimidir.

Bizler için kaçınılmaz bir durumdur ancak her zaman avlandığınız ve çok iyi tanıdığınız bir merada iseniz, satıhtan gözlem esnasında baş ve omuzlar normal pozisyonda olduğuna göre yatacağınız yeri iyi belirleyip, başınızı ileri doğru kaldırmadan ayakta duruyor ve önünüze bakıyormuş gibi inmeyi deneyin. Apnea sürenizin uzadığını fark edeceksiniz.

Çok sık yapılan bir diğer hata kulak eşitlemek için elimizi burnumuza götürdüğümüzde dirseğin dışa çıkmasıdır. Hidrodinamiği ciddi bozar. Kulak eşitlerken dirseğinizi göğsünüze yapıştırmaya alışın.

Palet vururken bacaklarımızla yaptığımız hatalar daha ciddi sorunlar yaratır. Sualtı avcılığında apnea süremizi elimizden geldiği kadar korumamız gerekir. Yer değiştirmek için palet vurmamız gerekiyor. Kaçınılmaz olarak bacak kaslarını kullanıyoruz. O halde bu kasları minimum devinimle maksimum pala performansı ve oksijeni en az tüketecek disiplinde kullanmayı öğrenmeliyiz.

Aşağıda palet vururken kullandığımız kaslarımızı detaylı gösteren şemalar sunuyorum. Yapılan hatalarda adı geçen kasları bu şemalardan takip edebilirsiniz:

1- Extensor digitorum longus 2-Extensor hallucis longus 3-Plantaris

1- Flexor digitorum longus 2- Flexor hallucis longus

1- Quadratus femoris 2- Rectus femoris

1- Vastus lat. int. ve med. 2- Tibialis anterior 3- Tibialis posterior

Genel hataları sırası ile görelim:

a. Palet vurma frekansı çok açıktır.

Paleti aşağı vuran bacak çok fazla inerken yukarı vuran bacak, çok gergindir. Bu hatanın nedeni, ağır palet vurmanın daha efektif olduğu ve az enerji sarfederek daha uzun yol katedileceği gibi yanlış bilgilenmiş olmaktır. Aksine bu pozisyonda aşağı palet basan bacak çok fazla açıldığı için suda direnç oluşturur ve ilerlemeyi engeller. Çözümü, daha dar ve seri palet vurmaktır.

b. Palet vururken duraklamalar.

Ritmik ve sürekli olması gereken vurma hareketinde kopuklular olmaktadır. Genellikle yukarıdaki hatanın devamında oluşur. Bacakların en açık olduğu son pozisyonda, palet vurma hareketi duraklar. Nedeni, paletler bu kadar açıkken dengeli ve pozisyona hakim olunduğu duygusudur. Önceki hatada olduğu gibi çok açık bacaklar suda direnç yaratır. Diğer yandan duraklamalar ilerlemeyi daha da yavaşlatacaktır. Çözümü aynı şekilde daha seri ve dar palet vurmaktır.

c. Palet vururken bacakların dizlerden çok fazla kırılması.

Kalçadan veya dizleri kırarak palet vuruyoruz ancak dizlerin aşırı kırılması sorun yaratır.
Bu hata, dizinizde top sektirirken bacağınızın aldığı pozisyona benzer. Birkaç farklı nedeni vardır. Gereğinden uzun veya sert palalar kullanmak ilk sebeptir. Diğer neden flexor kasları yetersiz güçte olan sualtı avcısının, bu yetersizliği pala veya ayaklıktaki problemler olarak algılayıp bu şekilde çözüm getirme çabasıdır. İki yönde kayıp oluşturur. Birincisi, dizden yukarı kısmın vücudumuza dik hale gelmesı suda çok ciddi direnç oluşturur. İkincisi, bu hareketi yaparken pala vücudumuza paralel çekildiği için suyu iteceğine sadece suyu kesen bir bıçak gibi hareket eder ve işe yaramaz. Bu şekilde palet vurmak gereksiz oksijen tüketiminin yanısıra ilerlemeyi ciddi oranda yavaşlatır. Üst bacak kaslarının güçlendirilmesi için suda dikey pozisyonda palet vurma antrenmanı yapın. Dizlerinizi abartılı şekilde kırmadan palet vurmaya alışın.

d. Alt bacağın yukarı kalkması

Sorun yine dizlerin gereğinden çok kırılması ile ilgilidir ancak bu defa ayaklar kalçaya doğru gelir. Femoral kaslarının zayıflığı ve gereğinden uzun veya sert pala kullanmaktan olur.
Bir önceki hatada olduğu gibi bu kez, baldır kısmı suda direnç yaratır. Palalar suyu iteceğine keser, ilerlemek zorlaşır.
Palet vururken bacaklarınızın aldığı pozisyonu iyi gözlemeyerek hataları bulun ve dikkatle düzeltin.

e. Palet toplarken bacakların yeterince düz olmaması

Palet basarken dizden hafif kırık olan bacağımız, geri dönüşte düz haldedir. Hareketin başında yani paletimizi aşağı basarken ilerleriz ancak yukarı alırken bacağımızı düz pozisyona almadığımız ve dizden kırdığımız için ilerleme yavaşlar.
Bu hata, palet verimini düşürür.
Quadratus femoris kas grubunun zayıflığından olur. Fırsat buldukça satıhta dikey pozisyonda palet basmak hem hataları görerek düzeltmenizi hem de kasların güçlenmesini sağlayacaktır.

f. Vücut aksından kaçık palet vurmak

Paletlerin aşağı yukarı hareketleri simetrik ve birbirine paralel iki hat üzerinde kalmalıdır.
Palet vururken palalar birbirine çarpıyorsa hata var demektir. Genellikle bacak kaslarının zayıflığın bu hataya neden olur. Çarpmayı önlemek için paletleri sağa sola açmak alışkanlık haline gelir. Ciddi boyutta enerji ve oksijen tüketimine neden olur. Paletlere konsantre olup hatalı pozisyonu görmek ve düzeltmek gerekiyor. Aynı şekilde satıhta dikey pozisyonda palet basmak gerekli kasları kuvvetlendirecektir.

g. Palet vurma frekansı çok hızlı ve dardır.

Paletlerden maksimum verimi almak için gerekli olan ideal palet açıklığına henüz ulaşmadan paleti geri almak bu hataya neden olur. Örneğin dakikada 35-40 kere palet basmak verimli bir tempo ise bu hatada tempo 70-80 lere çıkar.
Gereksiz enerji ve oksijen tüketiminin yanısıra konsantrasyon problemi yaratır.
Kalp atım ve nefes alıp verme ritminizi istenen düzeye indirmeden dalışa başlamayın.

h. Asimetrik bacak hareketleri

Vücut yatay pozisyonda iken bacakların aşağı inişleri, vücud aksında son bulur. Yukarı kaldırma bu çizgiden başlar.
Tam palet vurma hareketi her bacak için yarım kalmış demektir. Fazla pozitif yüzerlik, baş ve omuzların satha doğru gereğinden fazla kavislenmesi ve bu pozisyonun alışkanlık haline gelmesi sonucu, aşağı inme refleksi bu şekilde palet vurmaya zorlar. Hidrodinami bozulur palet basma hareketi yarım olduğu için gereksiz yere enerji ve oksijen tüketilir. Satıhta yüzme antrenmanları ve doğru ağırlık ayarlanması ile atlatmak mümkündür.

i. Ayakların serbest bırakılması

Bu hata anterior tibial kasların aşırı gerginliğinden veya baş ve 4 ayak parmağına bağlı uzun flexor kasların güçsüzlüğünden olur. Palet vururken ayağımız, palayı belirli bir dirençle tutmalıdır. Bu kasların güçsüz olması durumunda ayak ve paletler kendi haline bırakılır.
Ayak bileğinde daha önce geçirilmiş bir trauma olabilir. Çok sert apala veya ayaklık kullanmaktan olur. Palalar suyu iteceğine içinden geçerler. Patinaj yapar gibi gereksiz güç ve oksijen tüketirsiniz.

Doğru malzeme seçin.
Palet vururken kendinizi iyi gözlemleyerek varsa bu hatayı belirleyin.
Düzeltme yoluna gidin ve ilgili kasların güçlenmesi için antrenman yapın.

Paletlerimizden maksimum verimi alabilmek için öncelikle doğru pala doğru ayakkabı ve çorap seçmenin önemine değinmiştim. Tüm malzeme doğru olsa bile yukarıda kısaca bahsettiğim hataları yapıyorsanız kayıplarınız çok olur. Sonuçta apnea süreleriniz kısalır, konsantrasyonunuz bozulur, rahat ve keyifle avlanamazsınız. Paletlerinizle boğuşurken işin tadı kaçar.

Temel prensipler şöyle;

Doğru malzeme kullanın,
Yüzerliğinizi dikkatle ayarlayın,
Hidrodinamik olmak için kurallara harfiyen uyun.

Çok güçlü palet vurmak ve suyla mücadele etmek gideceğiniz yere sizi daha çabuk ulaştıracaktır ancak çok daha çabuk da yoracaktır. Aksine gereğinden düşük tempoda palet vurmak dikkatle kullandığınız enerji ve oksijeni daha uzun sürede tüketmenize yarayabilir ancak gideceğiniz yere varana kadar da olanı tükettirir. Suyun izin verdiği ile ne kadar acelenizin olduğu arasında bir nokta seçin. Performansınızı bu nokta belirleyecektir.
Antrenmanlar konusunda en iyisi paletlerinizle suda olmaktır. Ancak salonda da adı geçen kasları çalıştırmak ve güçlendirmek mümkün. Unutmayın ki, amacımız body building yapmak değil ekonomik kaslar oluşturmaktır. Karada antrenman yapıyorsanız, anaerobik antrenmanlara da yer verin. Bu şekilde laktik asit üretimine toleransı arttırmak mümkün.

Sevgilerimle.

Jak BOENO